Быков Василь - Незагойная Рана (На Белорусском Языке)
Васiль Быкаў
Незагойная рана
Мiнаюць часiны - знiкаюць руiны,
Злятаюць з палёў груганы.
I толькi ў сэрцах баляць, не сцiхаюць
Незагойныя раны вайны.
Мiхась Васiлёк
Буяе над абшарамi сцюдзёны асеннi вецер, змятае пад прызбы пажоўклае
лiсце, гайдае мокрае галлё ў садку. Гарэзным свавольнiкам выскаквае ён з-за
вуглоў на цесны панадворак, цярэбiць саламяную страху хлеўчука, нiбы дурэючы,
тузае па Тэклiнай спiне блытаныя махры яе хусткi. Ад ветру i холаду ў старой
макрэюць запалыя вочы, яна раз-пораз выпростваецца i, прыставiўшы да чурбана
выслiзганае тапарышча, ражком хусткi выцiрае слёзы. Потым яна стомлена ўздыхае
i акiдвае позiркам тыя некалькi паленцаў, што ўжо адсечаны ад жардзiны.
Жанчына вельмi стамiлася, а насекла столькi, што не хопiць i разу прапалiць у
печы. Спачыўшы з хвiлiну i аддыхаўшыся, яна зноў прыступае нагой на тую
жардзiну i ўзмахвае вышчарбленай сякерай.
Над пустым бульбянiшчам Тэклiнага агароду, над недалёкiм выганам i
дарогай, што, узбегшы на ўзгорак, хаваецца ў шэрай далечы, марудна паўзе
восеньскi адвячорак. Некуды спяшаюцца iмклiвыя пакудлачаныя хмары ў небе, за
хатамi ў вёсцы трывожна бляе авечка i недзе разважна гяргечуць гусi.
Тэкля сячэ, адпачывае ў кароткiх перапынках i ўвесь час азiрае дарогу.
Вiдаць па ўсiм, што яна кагосьцi чакае, i гэтае чаканне балючым адбiткам тугi
i надзеi свецiцца ў яе слязлiвых вачах.
Нарэшце на пагорку з'яўляецца iмклiвая постаць веласiпедыста, i Тэкля па
нейкiх адной ёй вядомых прыкметах пазнае ў iм калгаснага пiсьманосца.
Веласiпедыст наблiжаецца абочынай дарогi, потым унiзе, пад пагоркам, злазiць з
машыны, выводзiць яе з калдобiн i зноў сядае, локцем адкiнуўшы на спiну цяжкую
сваю сумку.
Па меры яго наблiжэння старую ўсё больш ахоплiвае нецярплiвасць. Яна
кладзе сякеру i з незагароджанага двара выходзiць на гразкую вулiцу. Рукi яе
неспакойна блукаюць па грудзях, без патрэбы абмацваюць свiтку, твар зморшчыўся
ў пакутлiвым выразе чакання, i ў вачах - нясцерпная туга надзеi. Калi
пiсьманосец звярнуў з дарогi ў вулiцу, жанчына па гразi шкандыбае насустрач,
нiбы баючыся, што ён без увагi абмiне яе.
Пiсьманосец прыцiшвае бег веласiпеда, але не спыняецца, а, узняўшы на
жанчыну насуплены твар зморанага чалавека, груба папракае старую:
- Ну што ты мяне пiльнуеш усё? Няма ж табе нiчога. Нiчога няма! - крычыць
ён у твар жанчыне i знiкае за рогам.
Старая нiбы камянее на месцы, доўга яшчэ глядзiць услед праезджаму, i ў
вачах яе - боль i здзiўленне. Нейкi час яна стаiць так без слоў i без руху,
аглушаная няласкай чалавека. "Нiчога няма", - шэпчуць яе засмяглыя палiнялыя
вусны, i жанчына паволi ўнiкае ў сэнс гэтых грубых слоў. Разбiтай цяжкай хадою
яна вяртаецца на панадворак да сваёй сякеры, але не падымае яе, а доўга стаiць
над жардзiнай i ўсё пазiрае ў iмглiстую далеч. Па яе пасiвераных рудых шчоках
цiха коцяцца слёзы.
Яна доўга яшчэ глядзiць на сумны пагорак, гразкую дарогу i бачыць над
гэтай мясцiнай цёплы лiпеньскi дзень, высокае яснае неба i густое жыта абапал
дарогi. Гэта было ў той, ужо далёкi, памятны год, калi пачалася вайна. I тады
яна таксама стаяла тут i з роспаччу ў сэрцы пазiрала на гэты шлях, а ногi яе
iмкнулiся бегчы туды, за iм, адзiным сынам, яе Васем. Шпаркай хадой рухавага
чалавека ён хутка аддаляўся, па самыя плечы затулены ўмалотнай высокай
збажыной, не азiрнуўся, аж покуль не адышоўся далёка. А яна, не адрываючы ад
яго позiрку, несцiхана галасiла, вочы засцiлалi слёзы i не давалi нагледзецца
апошнi раз на сваю васемна
