Оробей Лидия - Памяць (На Белорусском Языке)
Лiдзiя Арабей
Памяць
Стары буфет
Мая мацi жыве з малодшай сястрою Валяй. Валя замужам, i скора яны
чакаюць прыбаўлення сям'i. Ёсць у мяне i яшчэ адна сястра - Тася. I браты -
Валодзя i Мiхась. Часам усе мы збiраемся да мацi, i ў кватэры ў iх тады
бывае шумна i весела.
Сярэдняя сястра прыходзiць з мужам i з сынам Андрэйкам. Андрэйку тры
гады. Ён чырванашчокi, дужы, рослы хлопчык. Тася сама ўмее шыць, i таму
Андрэйка апрануты заўсёды як лялька. Гэты маленькi мужчына носiць вузкiя
штонiкi, стыльныя кашулькi.
Усе мы, дарослыя, наперабой хочам заслужыць Андрэйкаву ўвагу. Кожны з
нас клiча Андрэйку да сябе, кожны хоча пагаварыць з iм, пагладзiць яго
белую, як лён, грыўку. А малодшая сястра, Валя, тулiць да сябе хлопчыка з
асаблiвай ласкай. I яна ж чакае...
Але Андрэйка не вельмi прымае нашы пяшчоты. Ён коратка адказвае на
пытаннi, выкручваецца з рук i бяжыць да прыёмнiка, каб там нешта пакруцiць,
да тэлефона, каб зняць трубку.
- Такi ўжо вiсус, такi непаслушнiк, - скардзiцца Тася, а вочы яе
поўняцца гонарам за сына. Маладая, прыгожая жанчына, яна яшчэ прыгажэйшая
ад радасцi, што ў яе такi ўдалы Андрэйка. Але яна не хоча хвалiць яго. Зноў
знаходзiць зачэпку, каб паскардзiцца.
- Не есць нiчога. Накармiць яго - проста пакута. I тады схамянаецца
бабка, мая мацi.
- Андрэйка, можа ты смятанкi з'ясi? - пытаецца яна.
- Не хачу, - адказвае Андрэйка i зноў бяжыць да нечага цiкавага, што
ўбачыў у хаце.
- Ну, можа супчыку хочаш? З курачкай?
- Не хачу, - рашуча адмаўляецца Андрэйка.
Бабка адчыняе буфет, шукае ў iм, што б такое знайсцi, каб спадабалася
Андрэйку, каб ён з'еў. Бабка адчыняе адны дзверцы, другiя. У буфеце -
булкi, масла, кiлбаса. Стаяць шкляныя слоiкi, зверху завязаныя белымi
паркалёвымi анучкамi. У iх - варэнне. Але ў той буфет нiхто не глядзiць.
Браты з сястрыным мужам павялi гаворку аб фотаапаратах. Сёстры збiраюцца
кроiць квяцiсты матэрыял, з якога меншая будзе шыць сабе халацiк.
А я гляджу на стары буфет, на гэтага продка цяперашнiх модных
сервантаў, i раптам горка, балюча ўсплывае перада мною адзiн успамiн.
1942 год. Мацi, сабраўшы нешта з адзежы, недзе раздабыўшы запалак i
сахарыны, пайшла ў вёску. Праз некалькi дзён яна вярнулася i прывезла на
саначках крыху бульбы, мукi i бохан хлеба. Палавiна таго хлеба была
з'едзена адразу, а другую паклалi ў буфет - на заўтра.
Прагнаўшы першы голад, дзецi пабеглi на вулiцу, але яны не-не ды
заскаквалi ў хату, кiдалi позiркi на буфет, у якiм, было вiдаць праз шкло,
ляжаў той паўбохана хлеба.
I вось Тася, падцiкаваўшы момант, калi, ёй здалося, нiхто не бачыць,
падкралася да буфета, адчынiла дзверцы, схапiла нож i пачала таропка кроiць
лусту.
- Ты што гэта робiш! - наляцела я на яе, выскачыўшы з другога пакоя. -
Яшчэ не наелася!
Я была старэйшая з дзяцей i лiчыла сваiм абавязкам сачыць за парадкам.
Злоўленая на месцы злачынства, сястра сцялася. Вiнавата заморгала
вачыма. Пасля кiнула нож i шуснула за дзверы.
Тады я лiчыла, што зрабiла правiльна. Але чаму ж я адчуваю сваю вiну
перад сястрою нават i цяпер, больш чым праз дваццаць гадоў?
Мне хочацца зрабiць сястры нешта добрае цi хоць сказаць ёй харошае
слова. Але яна занятая. Яна мерае матэрыял, прыкладае яго да сябе - цi ён
ёй да твару.
Да твару... Вядома, да твару. Я гляджу на сястру, на маладую прыгожую
жанчыну, i мне не верыцца, што яна была сiняя, аж празрыстая дзяўчынка з
тонкiмi, як запалкi, ручкамi i ножкамi. А як вiнавата сцялася яна тады, як
спужалася майго крыку.
Сястра, мусiць, не
